ارزیابی اثر جایگاه شیب و تخریب جنگل بر روی شاخص کیفیت خاک

اثر جایگاه شیب و تخریب جنگل بر روی کیفیت خاک شناخته شده و مهم است. پایش تغییرات شاخص­های کیفیت خاک، روشی ساده و معمول جهت ارزیابی کیفیت خاک است. در این پژوهش، اثر تخریب جنگل و جایگاه شیب بر روی شاخص کیفیت خاک وزنی تجمعی و نمرو در جنگل­های مریوان در استان کردستان بررسی شد. تعداد 8 نیمرخ خاک در جایگاه­های مختلف دو شیب تپه، تحت کاربری­های جنگل و جنگل تخریب شده حفر و تشریح شدند. افزون بر این، در هر کاربری در هر موقعیت شیب، 3 نمونه خاک از عمق 20-0 سانتی­متری برداشت شد. 15 ویژگی خاک اندازه­گیری و به‌عنوان مجموعه کل داده ها استفاده شدند؛ سپس با استفاده از روش تجزیه مولفه اصلی هفت ویژگی خاک (کربن آلی، ظرفیت تبادل کاتیونی، رطوبت قابل دسترس، فسفر قابل دسترس، ازت کل، جرم مخصوص ظاهری و فرسایش پذیری خاک) به‌عنوان مجموعه حداقل داده­ها انتخاب شدند. وزن و نمره هر ویژگی به‌ترتیب با استفاده از واریانس مشترک و توابع نمره­دهی مشخص شدند و در نهایت شاخص کیفیت وزنی تجمعی خاک محاسبه شد. میانگین مقادیر شاخص­های کیفیت خاک در جنگل تخریب شده به‌طور معنی­داری، کمتر از کاربری جنگل بود؛ همچنین میانگین شاخص­های کیفیت خاک در موقعیت شانه شیب به‌طور معنی­داری کمتر از سایر موقعیت­های شیب بود. ضریب همبستگی معنی­دار قوی (98/0) بین شاخص­های کیفیت وزنی تجمعی خاک محاسبه شده با استفاده از مجموعه کل داده­ها و مجموعه حداقل داده­ها به‌دست آمد.